Elleboogdysplasie

Wat is elleboogdysplasie?

Onder elleboogdysplasie (ED) bij de hond, verstaan we een aantal (erfelijke) afwijkingen in het ellebooggewricht. Dysplasie betekent letterlijk “slecht gevormd”. Het betreft hier dus een aantal afwijkingen waarbij het ellebooggewricht slecht gevormd is. Deze afwijkingen leiden vaak tot pijn, kreupelheid en uiteindelijk artrose en blijvende klachten.

De afwijkingen die behoren tot ED zijn:

  • Los processus anconeus
  • Los processus coronoideus
  • OCD (osteochondrosis dissecans) van de mediale humerus condyl
  • Incongruentie van het ellebooggewricht

elleboogdysplasie

 De normale anatomie van de elleboog.elleboogdysplasie

A = opperarm (humerus)
B = spaakbeen (radius)
C = ellepijp (ulna)
D = processus anconeus
E = processus coronoideus

Pas sinds het einde van de jaren 70 is er meer informatie over deze aandoening bekend. Voorheen werd hier nooit bewust naar gekeken wat geresulteerd heeft in enorm hoge percentages van honden met ED binnen bepaalde hondenrassen.
De meest voorkomende rassen met elleboog dysplasie zijn: Rottweilers, Berner Sennen Hond, Labradors, Duitse Herders, New Foundlanders en Bassets. Echter, de aandoening kan ook bij andere rassen of zelfs kruisingen voorkomen. Binnen veel rasverenigingen wordt tegenwoordig gescreend op ED met doel het aantal dieren met ED binnen het ras sterk terug te dringen.

Er wordt dus ook ten strengste afgeraden om te fokken met dieren met elleboogdysplasie!

Los processus anconeus

Onder los processus anconeus ( zie D in de afbeelding hierboven) verstaan we een puntje op delos processus anconeus ellepijp of ulna dat los ligt. Bij de jonge hond zit hier een groeischijf die zorgt voor de groei van de botten. Wanneer de hond ouder wordt hoort dit losse stukje bot aan de ulna te groeien. Echter, wanneer het spaakbeen (radius) relatief langer is dan de ellepijp (ulna) drukt deze tegen het processus anconeus waardoor deze niet vastgroeit of losraakt (zie rode pijl op röntgenfoto).

Symptomen
Jonge hond (vanaf 6 maanden) met kreupelheid aan één of beide voorpoten, overvuld ellebooggewricht en pijn bij het extreem strekken van de elleboog.

Diagnostiek
De diagnose wordt gesteld met behulp van een röntgenfoto of een CT onderzoek.

Therapie

  • Herstellen van het verschil tussen spaakbeen en ellepijp (chirurgisch).
  • Vastzetten van het processus anconeus met een schroef.
  • Verwijderen van het processus anconeus.

Los processus coronoideus

Onder los processus coronoideus (zie E op eerste afbeelding) verstaan we een puntje van ellepijp (ulna) dat los raakt doordat het spaakbeen en de ellepijp geen mooi soepel gewricht vormen met het opperarmbeen (humerus). We noemen dit ook wel incongruentie, de gewrichtsvlakken sluiten niet mooi op elkaar aan. Normaal gesproken verbeent het processus coronoideus naarmate de hond ouder wordt. Door de weerstand in het gewricht bij beweging ontstaat microtrauma en zal het processus coronoideus loslaten en vrij in het gewricht terecht komen waar het voor irritatie zorgt. LPC komt vaak voor in combinatie met osteochrondrose van het opperarmbeen (zie hierna). In 70% van de gevallen komt de aandoening beiderzijds voor.
LPC

gele pijl:stapje tussen spaakbeen en ellepijp: incongruentie
rode pijl:los processus coronoideus
witte pijl: artrose
 

 

Symptomen
Relatief jonge honden (<2 jaar) met vaak beiderzijdse kreupelheid aan de voorpoten. Overvulling van het ellebooggewricht en pijnreactie bij bewegingen van de elleboog.

Diagnostiekarthroscopie
De diagnose wordt gesteld met behulp van een röntgenfoto  CT onderzoek en/of artroscopie. Indien op de röntgenfoto niet duidelijk blijkt dat er sprake is van een LPC dan zal gekozen worden voor artroscopie waarbij het eventueel aanwezige LPC direct verwijderd zal worden. Rechts ziet u hoe het losse stukje zichtbaar is tijdens artroscopie.

Therapie
Verwijderen van het los processus coronoideus middels artroscopie

Osteochondrose Dissecans (OCD)

Bij osteochondrose is er sprake van een storing in het verbeningsproces van het kraakbeen in het gewricht. Dit kraakbeen laat als het ware los door overbelasting en microtrauma en vormt losse flappen kraakbeen die veel irritatie geven in het gewricht. Deze vorm van elleboogdysplasie komt met name voor bij jonge, snel groeiende honden van grote rassen en de voeding van jonge pups van grote rassen speelt hierbij een belangrijke rol.

Symptomen
Jonge honden gemiddeld 6 mnd -1,5 jaar, met geleidelijk verergerende kreupelheid met name bij het opstaan (na een tijdje gelegen te hebben).  Overvulling van het ellebooggewricht. Pijn bij  bewegingen van de elleboog. OCD komt met name voor aan de binnenzijde van het opperarmbeen. Veel honden draaien hun poot dan ook naar buiten om de binnenzijde te ontlasten.

Diagnostiek
Omdat kraakbeen niet zichtbaar is op een röntgenfoto is het zien van de losse flap vaak moeilijk, tenzij deze verkalkt. Echter op de foto zijn wel vaak de gevolgen zichtbaar waardoor een sterke verdenking op OCD wordt gewekt. Definitieve diagnose gaat gepaard met de therapie: artroscopie.

Therapie
De losse kraakbeenflap kan middels artroscopie worden verwijderd.

Incongruentie van het ellebooggewricht

Onder incongruentie van het ellebooggewricht verstaan we een slechte vorming van het gewricht waardoor soepele beweging niet mogelijk is. De gewrichtsvlakken sluiten niet juist aan op elkaar. Het ellebooggewricht bestaat uit opperarmbeen, spaakbeen en ellepijp. Indien één van deze skeletdelen niet goed en evenwijdig groeit ontstaan er problemen. In de meeste gevallen van incongruentie is er sprake van een te korte ellepijp (ulna) of spaakbeen (radius).
In het geval van een te korte ulna, drukt de radius tegen het processus anconeus waardoor deze los kan laten (zie hierboven) wanneer het een jonge hond betreft waarbij het processus anconeus nog niet vergroeid is. In het geval van een oudere hond waarbij het processus anconeus wel vergroeid is ontstaat er een zeer pijnlijke situatie waarbij er sprake is van continue druk van de radius op het processus anconeus wat veel pijn veroorzaakt.
In het geval dat de radius te kort is, wordt de ulna onevenredig zwaar belast. Verhoogde druk op het kraakbeen zal leiden tot kraakbeenbeschadigingen, pijn en ten slotte artrose.

Symptomen
Kreupelheid (eenzijdig of beiderzijds) bij honden vanaf 4 maanden. Pijn bij passieve bewegingen.

Diagnostiek
De diagnose kan worden gesteld met behulp van een röntgenfoto.

Therapie
Chirurgisch aanpassen van de lengte van (meestal) de ulna, een ulnectomie. Vaak ontstaat er toch  artrose.

Preventie / aanvullende behandeling

Zoals hierboven te zien vereist elke vorm van elleboogdysplasie een eigen behandeling. Echter, naast erfelijkheid zijn ook andere factoren zoals voeding en beweging bij de jonge groeiende hond van invloed op het ontstaan van elleboogdysplasie. Vooral bij jonge honden van grote rassen is aangetoond dan een te hoge hoeveelheid calcium in de voeding een verhoogd risico geeft op het ontstaan van elleboogdysplasie en andere skeletafwijkingen.

Normaal puppyvoer is voor deze rassen niet voldoende! Kijk naar de vermelding “Grote rassen” of “Large Breed” op de verpakking. Voor een uitgebreid voedingsadvies voor uw pup/jonge hond, maak een gratis afspraak met onze assistente Jonie.

Indien uw hond gediagnosticeerd is met elleboogdysplasie stopt de behandeling niet bij de chirurgische ingreep. Doel van de chirurgische ingreep is om op lange termijn ernstige kreupelheid ten gevolge van deformatie van het gewricht en artrose te voorkomen. Ondersteunende behandeling van uw hond bestaat uit:

  • Gewichtsreductie

Van essentieel belang voor honden met gewrichtsproblemen is het juiste gewicht. Wanneer er sprake is van overgewicht kan dit leiden tot ernstige verslechtering van de problemen. Onze dietiste kan u en uw dier helpen en begeleiden bij het afvallen. Neem gerust contact op voor het maken van een afspraak.

  • Bewegingsregime

Bespreek met uw dierenarts het juiste bewegingsregime voor uw hond. Dit betekent niet dat uw hond niet meer mag bewegen, beweging is juist goed maar overbelasting dient te worden voorkomen.

  • Voeding

Er zijn verschillende voeders op de markt die een goede ondersteuning geven aan honden met gewrichtsproblemen.

  • Gewrichtspreparaten / supplementen
  • Ontstekingsremmers / pijnstillers