Bloedarmoede
Bloedarmoede
Bloedarmoede is een ernstige aandoening die voorkomt bij zowel hond als kat. Ernstige bloedarmoede kan tot sterfte leiden. Eigenlijk is bloedarmoede een symptoom en geen ziekte op zich. Er is sprake van te weinig rode bloedcellen in de bloedsomloop. Gezien de rode bloedcellen de transporteurs zijn van zuurstof door het lichaam kan het dier in ernstige problemen raken indien het aantal rode bloedcellen te laag wordt.
Een laag aantal rode bloedcellen kan ontstaan door de volgende oorzaken:
-
Verminderde aanmaak van rode bloedcellen
Rode bloedcellen worden aangemaakt in het beenmerg van het dier. Indien het beenmerg niet goed functioneert door bijvoorbeeld leukemie zullen er dus ook te weinig rode bloedcellen worden gevormd. Bij de kat sluiten we altijd kattenleukemie (FeLV) en kattenaids (FIV) uit d.m.v. een bloedtest. Daarnaast zijn voor het maken van rode bloedcellen zijn ook een aantal grondstoffen nodig, waaronder bijvoorbeeld ijzer. Een ijzertekort kan dus ook leiden tot een verminderde productie van rode bloedcellen, net zoals een tekort aan EPO bij katten met nierfalen.
-
Verhoogde afbraak van rode bloedcellen
Afwijkende rode bloedcellen worden door de milt uit de circulatie verwijderd of knappen in de bloedbaan omdat ze minder stevig zijn. De levensduur van een rode bloedcel is ongeveer 120 dagen. Door bepaalde giftige stoffen (bijv. uienvergiftiging) kunnen de rode bloedcellen van vorm veranderen waardoor ze te vroeg en massaal door de milt uit de circulatie worden verwijderd. In dit geval spreken we van verhoogde afbraak. Ook de bacterie Mycoplasma en bepaalde parasieten kunnen zich in de rode bloedcel nestelen en zorgen dat deze of kapot gaat (doordat de rode bloedcel zijn sterkte verliest) of ook door de milt uit de circulatie wordt verwijderd.Tenslotte is er nog een vorm van agressieve bloedafbraak waarbij massaal rode bloedcellen worden afgebroken omdat het lichaam ze niet meer als lichaamseigen herkent. Dit noemen we een auto-immuunziekte. Een ziekte die heel acuut en heftig kan verlopen. Deze vorm van bloedarmoede wordt regelmatig gezien bij de kat.
-
Verlies van rode bloedcellen
Verlies van rode bloedcellen treedt op bij een bloeding. Dit kan een zichtbare bloeding (wond) aan de buitenkant van het lichaam betreffen maar kan ook een inwendige bloeding die in eerste instantie niet zo duidelijk is. Bloedingen kunnen ontstaan door trauma of door een stollingsstoornis waarbij de bloedstolling niet meer voldoende functioneert (dit is bijvoorbeeld het geval bij vergiftiging met rattengif). Maar ook een heftige vlooieninfectie bij een kitten kan ernstige bloedarmoede veroorzaken.
Symptomen
Symptomen zijn zeer divers en hangen met name af van de snelheid van het ontstaan van bloedarmoede. In het geval van acute bloedafbraak kunnen de verschijnselen heel heftig en soms dodelijk zijn.
- Sloom en veel slapen, slechte eetlust
- Verminderd uithoudingsvermogen
- Soms braken / diarree
- Plotseling instorten van het dier
- Bleke slijmvliezen (mond, ogen)
- Gele slijmvliezen
- Rode urine
- Zichtbaar bloedverlies
- Snel dikker wordende buik
- Acuut zwaardere ademhaling
- Puntbloedingen op huid of slijmvliezen, bloeduitstortingen
Diagnostiek
Allereerst zal het aantal rode bloedcellen (erytrocyten) worden bepaald. Vaak wordt ook nog ander bloedonderzoek gedaan. We streven er natuurlijk naar om de oorzaak van te achterhalen. Echter in het geval van zeer heftige bloedafbraak is er soms geen tijd om de diagnostiek (bloedonderzoeken) af te wachten. Er zal dan worden gekozen voor een multifactoriële therapie waarbij zoveel mogelijk van bovengenoemde aandoeningen (preventief) worden behandeld en de kat symptomatisch wordt ondersteund. Van te voren wordt wel bloed afgenomen voor eventuele tests omdat het achteraf toch belangrijk is om de oorzaak te achterhalen.
Behandeling
Afhankelijk van de bovenstaande onderzoeken en de waarschijnlijkheidsdiagnose van de oorzaak zal een behandeling worden ingesteld. Voor alle vormen van bloedarmoede geldt in eerste instantie een ondersteunende therapie:
1. Infuustherapie om de circulatie op peil te houden
2. Indien het aantal rode bloedcellen onder de 15% daalt (normaal 42%) wordt er een bloedtransfusie gegeven, afhankelijk van de toestand van het dier. Ook in het geval van snel bloedverlies waarbij wordt verwacht dat de rode bloedcellen onder de grens gaan dalen wordt een transfusie gestart.
Bij honden kan zonder problemen een eerste bloedtransfusie worden gegeven. Echter bij katten vormen de verschillende bloedgroepen een probleem, waardoor niet zomaar een transfusie gedaan kan worden. Voordat een bloedtransfusie wordt gedaan bij een kat is het aan te raden om een bloedgroep bepaling en/of matchingstest te doen. Deze cross-match sneltest en bloedgroepbepaling hebben wij beschikbaar in onze kliniek. Een bloedtransfusie bij katten wordt meestal gedaan met een kat uit hetzelfde gezin of een andere donor kat.
Afhankelijk van de meest waarschijnlijke oorzaak kan worden gestart met: ijzerpreparaten, vitamine K (rattengif), antibiotica, corticosteroiden of kan worden overgegaan tot chirurgie.
Het dier zal nauwkeurig worden gemonitord en gedeeltelijk zullen bovenstaande bloedonderzoeken worden herhaald om de situatie van uw dier te volgen.
Helaas is er toch nog altijd een percentage van de dieren welke het ondanks alle inspanning niet redt. Van de dieren die het wel overleven heeft een deel ook nog kans op terugkerende verschijnselen.
Omdat er mogelijk een erfelijke achtergrond is voor het ontstaan voor een autoimmune bloedafbraak (we zien het vaker bij bepaalde rassen) wordt afgeraden om met deze dieren te fokken.