ziekte van Addison

De ziekte van Addison is een ziekte waarbij de bijnier te weinig hormonen produceert. De bijnier is een klein orgaan gelegen vlakbij de nier. De functie van de bijnier is de productie van een aantal hormonen welke binnen het lichaam belangrijke functies vervullen. In het geval van de ziekte van Addison produceert de bijnier te weinig van deze hormonen.

Hormonen die worden geproduceerd zijn:

  • Glucocorticoïden waaronder cortisol (stresshormoon)
  • Mineralocorticoïden, welke zorgen voor het in stand houden van de zout- en vochtbalans (natrium en kalium) in het lichaam.

Doordat er te weinig mineralocorticoïden worden geproduceerd ontstaat er een tekort aan natrium en een teveel aan kalium in het lichaam. Het tekort aan natrium leidt tot vochtverlies en een daling van de bloeddruk. Het overmaat aan kalium leidt tot een trage hartslag. De combinatie van beiden leidt tot een slechte bloed circulatie met alle gevolgen van dien. Een tekort aan glucocorticoïden leidt tot algehele malaise en een daling van de suikerspiegel.

De ziekte van Addison kan levensbedreigend zijn

Oorzaken waardoor de bijnier te weinig hormonen produceert zijn divers maar niet altijd bekend of te achterhalen:

  • Autoimmuunaandoening waardoor de eigen bijnier wordt vernietigd
  • Dieren met de ziekte van Cushing welke het medicijn Lysodren krijgen kunnen Addison ontwikkelen doordat de Lysodren de bijnier als het ware vernietigt.
  • Ook het abrupt stoppen van medicatie als prednison kan een oorzaak zijn.
  • Idiopathische vorm (betekent zoveel als oorzaak onbekend)
  • Destructie van de bijnier door b.v. een tumor

Verschijnselen

De symptomen van dieren met de ziekte van Addison zijn vaak vaag en niet heel duidelijk. Dit maakt het mede erg moeilijk om de ziekte te diagnosticeren. Zoveel andere ziektebeelden, zoals met name nierfalen, kunnen sterk op deze aandoening lijken. Een patiënt met de ziekte van Addison wordt vaak, onterecht, bestempeld als een nierpatiënt, terwijl het nierfalen eigenlijk het gevolg is van de ziekte van Addison. Dit maakt dat de diagnose niet altijd direct duidelijk is.

Symptomen die worden gezien bij de ziekte van Addison zijn:

  • Acuut instorten / shocktoestand
  • Slap
  • Koud
  • Uitgedroogd
  • Trage pols en slechte circulatie

Overige verschijnselen

  • Chronisch braken
  • Diarree / bloed bij de ontlasting
  • Recidiverende buikpijn
  • Sloomheid
  • Vermageren
  • Slechte eetlust
  • Meer drinken en meer plassen

Deze verschijnselen zijn vaag en duiden vaak meer op een maag/darm of een nierprobleem.

Diagnostiek

De diagnose wordt gesteld middels een bloedonderzoek, waarin met name het natrium en kaliumgehalte van belang zijn. Een laag natrium en een hoog kaliumgehalte zijn sterk suggestief voor deze aandoening.

De definitieve diagnose wordt gesteld middels een ACTH stimulatie test:

ACTH is een hormoon in de hersenen dat normaal de bijnier aanstuurt tot de productie van cortisol. In feite wordt dit met deze test nagebootst. De patiënt krijgt synthetisch ACTH ingespoten waarop de bijnier dus zou moeten reageren, in normale gezonde dieren, met een verhoging van de cortisol. Bij patiënten met de ziekte van Addison kan de bijnier niet meer reageren op een verhoging van het ACTH hormoon en meten we dus een blijvend laag cortisolgehalte in het bloed.

Therapie

Dieren in shocktoestand en dus ook die patiënten met een acute addison crisis worden behandeld met:

1. Infuus

2. Corticosteroiden

Opvallend is dat deze patiënten vaak snel en goed opknappen. Echter vaak vallen ze snel weer terug na het staken van de therapie wat een duidelijk signaal is dat er meer aan de hand moet zijn dan alleen een shocktoestand.

3. Patiënten met de ziekte van Addison hebben levenslang therapie nodig. De hormonen die de bijnier zou moeten produceren dienen levenslang gesupplementeerd te worden. Dit betekent:

  • Glucocorticoïden supplementatie
    • Cortisonacetaat
    • Prednison
  • Mineralocorticoïden supplementatie
    • Minrin oogdruppels
    • Fludrocortison
  • Dieet aanvullen met zout

4. Monitoring

Na het vaststellen van de diagnose en het instellen van de therapie, dient uw huisdier regelmatig (1-2 maal per jaar) gecontroleerd te worden middels bloedonderzoek, waarbij we met name naar de zoutgehaltes in het bloed en de nierfunctie kijken.

Patiënten met de ziekte van Addison hebben een prima kwaliteit van leven. Ze hebben geen beperkingen, mits ze hun medicatie krijgen.