bloedarmoede

Bloedarmoede (ofwel anemie) is een ernstige aandoening die tot sterfte kan leiden. Eigenlijk is anemie een symptoom en geen ziekte op zich, de bloedarmoede wordt veroorzaakt door een ziekte.

Bij bloedarmoede is er sprake van te weinig rode bloedcellen in de bloedsomloop. Rode bloedcellen zijn verantwoordelijk voor zuurstoftransport in de bloedbaan. Wanneer er te weinig rode bloedcellen zijn, komt de zuurstofvoorziening van de organen in gedrang en kan het dier in ernstige problemen raken.

Een laag aantal rode bloedcellen kan ontstaan door de volgende oorzaken:

  • Verminderde aanmaak van rode bloedcellen
  • Verhoogde afbraak van rode bloedcellen
  • Verlies van rode bloedcellen

Verminderde aanmaak van rode bloedcellen

Rode bloedcellen worden aangemaakt in het beenmerg van het dier. Indien het beenmerg niet goed functioneert zullen er te weinig rode bloedcellen worden gevormd. Daarnaast zijn voor het maken van rode bloedcellen ook een aantal grondstoffen nodig, waaronder bijvoorbeeld ijzer. Een ijzertekort kan dus ook leiden tot een verminderde productie van rode bloedcellen.

Verhoogde afbraak van rode bloedcellen

  • Eenmaal in de circulatie worden de rode bloedcellen als het ware gefilterd door de milt. Afwijkende rode bloedcellen worden door de milt uit de circulatie verwijderd. De levensduur van een rode bloedcel is ongeveer 120 dagen. Door bijvoorbeeld giftige stoffen (uienvergiftiging) of b.v. tekort aan fosfaat kunnen de rode bloedcellen van vorm veranderen waardoor ze te vroeg en massaal door de milt uit de circulatie worden verwijderd. In dit geval spreken we van verhoogde afbraak.
  • Ook bepaalde parasieten als Babesia en Ehrlichia kunnen zich in de rode bloedcel nestelen en zorgen dat deze of kapot gaat (doordat de rode bloedcel zijn sterkte verliest) of ook door de milt uit de circulatie wordt verwijderd.
  • Tenslotte is er nog een vorm van agressieve bloedafbraak waarbij massaal rode bloedcellen worden afgebroken omdat het lichaam ze niet meer als lichaamseigen herkent en de oorzaak niet bekend is. Dit noemen we idiopathisch.

Al deze vormen van afbraak van rode bloedcellen door het eigen lichaam noemen we Autoimmuun Hemolytische Anemie. Een ziekte die heel acuut en heftig kan verlopen en waarbij een groot deel van de dieren het niet overleeft.

Verlies van rode bloedcellen

Verlies van rode bloedcellen treedt op bij een bloeding. Dit kan een zichtbare bloeding (wond) aan de buitenkant van het lichaam betreffen maar kan ook een interne bloeding zien die in eerste instantie niet zo duidelijk is. Bloedingen kunnen ontstaan door trauma of door een stollingsstoornis waarbij de bloedstolling niet meer voldoende functioneert (door bijvoorbeeld rattengif.)

Verschijnselen

Symptomen zijn zeer divers en hangen met name af van de snelheid van het ontstaan van bloedarmoede. In het geval van acute bloedafbraak kunnen de verschijnselen heel heftig en soms dodelijk zijn.

  • Sloom en veel slapen
  • Verminderd uithoudingsvermogen
  • Minder eten
  • Soms braken of diarree
  • Een hond die plotseling instort
  • Bleke slijmvliezen
  • Gele slijmvliezen
  • Rode urine
  • Zichtbaar bloedverlies
  • Snel dikker wordende buik
  • Acuut verslechterende ademhaling
  • Puntbloedingen op huid of slijmvliezen
  • Hematomen (bloeduitstortingen en blauwe plekken)

Diagnostiek

We streven er natuurlijk naar om de oorzaak van de anemie te achterhalen. Echter in het geval van zeer heftige bloedafbraak is er soms geen tijd om de diagnostiek (bloedonderzoeken) af te wachten. Er zal dan worden gekozen voor een therapie waarbij zoveel mogelijk van bovengenoemde aandoeningen (preventief) worden behandeld en de hond symptomatisch wordt ondersteund. Van te voren wordt wel bloed afgenomen voor eventuele tests omdat het achteraf toch belangrijk is om de oorzaak te achterhalen.

Bloedonderzoek (direct bepaald)

  • Hematocriet (aantal rode bloedcellen) Eiwitten (waaronder albumine), Witte bloedcellen, Leverwaardes, Nierwaardes, Fosfaat
  • Stollingsfactoren kan aanwijzing geven tot evt uitsluiten van bloedverlies (eiwitgehalte is dan normaal)

Bloedonderzoek (langere termijn)

  • Ijzer, Ijzer bindingseiwit
  • Bloedparasieten (Ehrlichia, Babesia etc)
  • Bloeduitstrijkje (parasieten)

Indien in het acute stadium kunnen in het bloeduitstrijkje bloedparasieten of afwijkende rode bloedcellen worden gevonden.

Ook kunnen we zelf testen uitvoeren om aanwijzing te krijgen dat er sprake is van (lichaams eigen) afbraak van rode bloedcellen.

Coombs test

De Coombs test toont antilichamen tegen de lichaamseigen rode bloedcellen aan waardoor deze vernietigd worden. Deze kan alleen door een exterm lab uitgevoerd worden.

Behandeling

Afhankelijk van de bovenstaande onderzoeken en de waarschijnlijkheidsdiagnose van de oorzaak van de anemie, zal een behandeling worden ingesteld. Voor alle vormen van anemie geldt in eerste instantie een ondersteunende therapie:

  • Infuustherapie om de circulatie op peil te houden
  • Indien het aantal rode bloedcellen onder de 15% daalt (normaal 42%) zal er een bloedtransfusie moeten worden gegeven. Ook in het geval van snel bloedverlies waarbij wordt verwacht dat de rode bloedcellen onder de grens gaan dalen wordt een transfusie gestart.

Afhankelijk van de meest waarschijnlijke oorzaak kan worden gestart met:

  • IJzerpreparaten in geval van ijzergebreksanemie
  • Vitamine K in geval van rattengifintoxicatie
  • Chirurgie in geval van ernstig bloedverlies
  • Antibiotica in geval van vermoeden op mogelijk Ehrlichia of Babesia als oorzaak van de anemie
  • Corticosteroïden om het immuunsysteem te onderdrukken zodat deze de rode bloedcellen niet meer afbreekt.

Het dier zal nauwkeurig worden gemonitord en gedeeltelijk zullen bovenstaande bloedonderzoeken worden herhaald om de situatie van uw dier te volgen.

Helaas is er toch nog altijd een percentage van de dieren die het ondanks alle inspanning niet red. Van de dieren die het wel overleven heeft een deel ook nog kans op terugkerende verschijnselen.

Omdat er mogelijk een erfelijke achtergrond is voor het ontstaan voor idiopathische Auto Immuun Hemolytische Anemie (we zien het vaker bij bepaalde rassen) wordt afgeraden om met deze dieren te fokken.